Íslendingar skulda Breturm ekki túkall með gati

Hvernig kemst ég að þessari niðurstöðu.

Bankar sem höfðu íslenska seðlabankann sem bakhjarl fóru að taka við innlánum í öðrum gjaldmiðli en ISK. Þetta var gert í skjóli laga EES sem Ísland er aðili að.  Til að hægt sé að reka bankakerfi er nauðsinlegt að það hafi á öllum tíma allt að því ótakmarkaðan aðgang að öllu því fé sem í þeim liggur, annars er alltaf hætta á banka áhlaupi. Þetta er raunverulega ekki hægt að gera nema í gegnum heimildir til að prenta peninga, Því rekstur banka byggist á því að lána út helst alla peninga sem inn koma. Reglur EES um frjálst flæði fjármagns og þá kaflinn um innistæðutryggingar er tilraun til að koma á innistæðutryggingakerfi án þess að hafa seðlaprentunarvald á bak við það. Eða með öðrum orðum, tilraun til að gera bönkum kleift að taka við innlánum í öðrum myntum en heimamynnt bankans. Þegar íslensku bankarnir voru orðnir fast að tíföld þjóðarframleiðsla landsins, fóru menn að lesa aftur yfir þennan kafla um innistæðutryggingar. Árið 2007 lýstu svo Bretar áhyggjum sínum af ástandinu þar sem þeir efuðust um að ísland stæði undir “skuldbindingum” sínum. Íslensk ríkisendurskoðun hafði þá um árabil metið það svo að innistæðutryggingasjóðurinn væri ekki á ábyrgð ríkisins og áréttar það í otóber 2008 í endurskoðuðum ríkisreikningi. (Blaðsíða 9 og 57).

Nú eru allir íslensku bankarnir fallnir og þeir féllu vegna áhlaups á erlenda hluta innistæna þeirra sem innistæðutryggingakerfið réði ekki við. Þetta hefði getað komið fyrir öll minni löndin innan EES. Það er að segja ef bankar þar hefðu vaxið jafn mikið og þeir íslensku burt séð frá því hvort þeir væru vel eða illa reknir. Eftir á að hyggja hefði verið hægt að afstýra þessu innistæðutryggingamáli mjög auðveldlega. Til dæmis, hefðu þessar Evrópuþjóðir sem bankarnir störfuðu í gert gjaldeyrisskiptamninga á móti innistæðunum. Þá hefði íslenski seðlabankinn getað gefið út krónur fyrir áhlaupsupphæðinni og fengið þeim skipt í viðeigandi gjaldmiðil þegar við átti, Seðlabankar EU og Bretlands hefðu verið með fullt af krónum undir koddanum sínum á haustmánuðum 2008 og engin banki hefði fallið vegna áhlaups. Það skaut því vægast sagt skökku við um áramótin 2007-08 Þegar Ísenski seðlabankinn fór að leitaði eftir gjaldeyrisskiptasamningum við BNA. Það voru engir íslenskir bankar í BNA. Íslenska seðlabankanum vantaði fyrst og fremst skiptasammiga við seðlabanka Bretlands og Evruseðlabankann. í BNA sögðu menn auðvitað nei vegna þess að þeim kom málið ekki við, þar voru nefnilega engir íslenskir bankar.

En af hverju neituð evrópuþjóðirnar ísendingum um gjaldeyrisskiptasamninga? Það voru þeirra hagsmunir ekki síður en íslands að þessir bankar gætu í það minnsta greitt út innistæðurnar ef á þær yrði ráðist. Ef það var vegna þess að ísensku bankarnir fóru ekki að lögum þá þarf að rökstyðja það með dómi. Ég held það sé vegna þess að Björgvin G Sigurðsson og Alister Darling skildu ekki um hvað þeir voru að semja. Björgvin hélt að bankaáhlaup væru ekki vandamál 21. aldar og Darling virtist halda að ef íslendingar fengju gjaldeyrisskiptasamning fyrir innistæðum í pundum þá væri hann að gefa peninga.

En hvert fóru Icesave peningarnir heyrist oft sagt.

Peningarnir fóru í fjárfestingar í Bretlandi og eru þar enn, í formi eigna þrotabús Landsbankans. Þær eignir hafa vissulega rýrnað nokkuð eins og allar eignir í Bretlandi en það gildir um allar eignir allra banka á Bretlandi. Hér skiptir líka máli að átta sig á hvaðan peningarnir sem lagðir voru undir í Icesave komu en Þeir komu úr eignabólunni í Bretland að stórum hluta.  Breska ríkið fékk síðan skatta af Icesave og innistæðueigendur fengu Vextina. Svo þegar Bretar ákváðu að greiða út Icesave fór nær allir þeir peningar beint inn í breska hagkerfið. Icesave var sem sagt í breska hagkerfinu en ekki því íslenska og hafði raunar ekkert með ísenska hakerfið að gera fyrir utan þá fásinnu að innistæðutryggingasjóðurinn var á íslenskri kennitölu.

Niðurlag.

Lög EES um innistæðutryggingarnar voru meingölluð. Það var ítrekað staðfest með úttektum og skýrslum á árunum fyrir hrun. Ótrúleg vanhæfni, skilningsleysi og sinnuleysi ísenskra og breskra stjórnmálamanna við að koma skikk á þessi mál í aðdraganda hrunsins, gerði það svo að verkum að ísenska bankakerfið hrundi í október 2008 vegna áhlaups á innistæður í ísensku bönkunum í evrum og breskum pundum. Ekkert í minni greiningu og skilning á þessu getur réttlætt að íslenskur almenningur beri meiri skaða af þessu en breskur eða hollenskur almenningur. Því tel ég að brotið sé á íslenskum almenningi með fyrirliggjandi samningum (icesave 1. 2 og 3) og að þeim beri því að hafna þó vissulega sé það ekki á boðstólnum núna en Icesave 2 er millileikur sem við verðum að halda okkur við og fella Icesave 3 í þjóðaratkvæðagreiðslu.

Hinir þrjósku Íslendingar

Athugasemdir

[Flosi Kristjánsson, 8.1.2010 kl. 09:42]

Þennan punkt í grein lávarðsins þarf endilega að leiðrétta opinberlega: "Afkomendur þeirra muni því ekki miklar áhyggjur af því að stinga 3,6 milljörðum punda, sem aðrir eiga, í eigin vasa." Þú gerir það í pistli þínum, finnst mér, með því að benda á að fjármunir þeir sem voru lagðir inn á Icesave reikningana rötuðu ekki í vasa Jóns og Gunnu á Íslandi.

[Rúnar Þór Þórarinsson, 8.1.2010 kl. 19:57]

Einmitt Flosi, það er einmitt það eina sem Bretar muna sjálfsagt eftir þennan lestur. Enda kallinn sennilega að hugsa um glötuð fiskimið ennþá.

[Guðmundur Jónsson, 8.1.2010 kl. 22:28]

Sælir og takk fyri innlitið.

Vandinn við að útskýra hvaðan peningarnir komu og hvert þeir fóru felst í því að mjög fáir skilja eðli fiat peninga í hagkerfum nútímans eða nenn að setja sig inn í það.  Við höfum séð það hér heima að ótrúlega margir virðast trúa því að Bjögganir hafi bara rænt öllum innistæðunum á icesave, geimi þær á Tortola og þess vegna hafi ekki verið hægt að greiða þær út þegar á reyndi.

Sami vandi er á ferðinni í Bretlandi og Breska stjórnin nýtir sér það til hins ýtrasta þegar þeir seigja bara blátt áfram að við höfum stolið þessum peningum vitandi betur, því þeir frystu jú sjálfir eignir bankans og hljóta því  að haf einhverja hugmynd um hvar  þær eru.