Bætur, skuldaniðurfelling eða afnám verðtryggingar.

Bætur til þurfalinga, flöt skuldaniðurfelling eða afnám verðtryggingar. Þetta eru þær megin leiðir sem nú er rætt um að fara til að endurreisa hagkerfi íslands. En hvað leið er best ? 

Orsök kreppunnar er að of mikið af skuldum er á veðhæfum eignum í hagkerfinu. Með veðhæfum eignum er átt við allar efnislegar og huglægar eignir. Lausnin felst í því að koma á nýju jafnvægi. Til þess eru tvær leiðir, auka veðin eða minka skuldirnar (peningana). Leið til að auka við veðin var til dæmis að fá IMF til að lána okkur pening, veðin aukast við það vegna þess að þá fær alþjóðasamfélagið meiri trú á okkur. Leið til að minnka skuldirnar er að afskrifa þær í gjaldþrotum. Það er hefðbundin og jafnframt skilvirk leið til að jafna út eignir og skuldir. Í aðgerðum Breta gegn kreppunni er þessum lið hinsvegar næstum alveg sleppt og þeir dæla bara peningum til allra sem vantar þá og bíða svo bara eftir verðbólgunni, sem er líka leið til að afskrifa skuldir. Ekki ætla ég að dæma um ágæti þess.

Á íslandi er verið að afskrifa mikið af peningum með gjaldþrotum sem er vel.  Okkar vandi er hinsvegar sá að  vertryggðar krónur rýrna ekki í verðbólgu, og hún mun fara af stað við fyrirhugaða endurfjármögnum bankanna.

Við þær aðstæður sem nú hafa skapast  er því mikill grundvallarmunur á því að afnema afturvirkt verðtryggingu og að færa niður höfuðstól lána og halda þá í fulla í verð tryggingu, jafnvel þó höfuðstóll lána lækki að núvirði hlutfallslega jafn mikið.

Munurinn liggur í því að á næstu misserum mun hagkerfið þurfa mikið af nýju fé sem mun að líkindum valda verðbólguskoti, það gæti verið 10% eða jafnvel 50% verðbólga undirliggjandi út af þessu. Ef ekki verður hægt að lána peninga nema með 10% vöxtum, mun einfaldlega eingin lána peninga fyrr en verðbólguskotið er yfirstaðið, sem er tveimur til fjórum árum eftir að nýju peningarnir eru settir í umferð. Þetta er stór hluti vandans sem Gordon Brown og fleiri eru að glíma við núna. Það er að segja, búið að búa til peninga en það þorir eingin að lána þá.  

Með öðrum orðum þá megum við ekki henda verðtryggingunni núna þegar hún gæti verið lausnin á vandanum, þó hún vissulega hafi verið hluti að því sem bjó til vandan í fortíðinni. þegar verðbólguskotið er búð eftir þrjú fjögur ár eða svo má fara að huga að afnámi verðtryggingar.

Á þessu verður að taka strax, ellegar tekur kreppan á íslandi engan enda. Tillögur framsóknar varðandi 20% niðurfellingu verðtryggðra skulda eru þær einu sem taka á þessu svo vit glóra sé í, af því sem ég hef séð fram að þessu.

Ég hef sjálfur stungið upp á að notast verði við vísitölu húsnæðisverð í staðin fyrir lánskjaravísitölu í fyrirfram ákveðin tíma til að taka þessu mjög svo stóra vanda.  Vandamálið og lausnin

Flöt Lækkun höfuðstóls húsnæðislána tekur á raun orsök vandans. Að útdeila ofurbótum í gegn um bótakerfið eins og VG og SF stefna orði í að gera er plástur sem hjálpar að vísu þeim sem minnst mega sín sem er vel, en það lagar ekki ónýtan fasteignamarkað og gæti jafnvel aukið á vandan. Til að rökstyðja af hverju bendi ég á grein Dr.Doom hér. en hann er sá hagfræðingur sem hefur einna mestan trúverðugleika í dag. Hann spáð fyrir um kreppu eins og svo margir aðrir,  munurinn er hinsvegar sá að hann lýsti atburðarásinn sem koma skildi í smáatriðum á meðan flest allir hinir spáðu bara kreppu.