Rafbílar eru orku og umhverfissóðar.

Bensínbíll sem kostar allt að því helmingi minna en sambærilegur rafbíll, er 10% léttari og eyðir um 0,004 L /100km/kg er umhverfiskænasti kostur einstaklinga í einkabíl,  sama hvernig menn reyna að telja sér trú um annað.

Af hverju ? 

1. Viðhald vega eykst veldisvaxandi með þunga farartækjanna sem um þá fara. Þessi þungamunur (ekki minna en 10%) kostar því gríðarlega fjármuni í vegaviðhaldi. Viðhald vega er að verulegum hlut bara olíukostnaður.

2. Farartæki valda slysum í réttu hlutfalli við þunga þeirra, það er að segja tjón vegna slysa aukast vegna aukningar heildarþyngdar umferðar. Þetta kostar orku við að búa til nýtt og laga. 

3. Hver umframkróna í framleiðslukostnaði er ígildi mengunar. það er erfitt að meta þennan lið en þumalputtareglan er sú að dollar í framleiðslu kosti hálfan dollar í orku.  Upp á íslensku þá gæti þetta þýtt að ef að rafbíll sem þú ert að kaupa kostar einni milljón meira en svipaður bensínbíll þá ertu þú í raun að eyða aukalega bensíni (olíu)  fyrir hálfa milljón þegar þú kaupir hann. Fyrir hálfa miljón er hægt að keyra smábíl sem eyðir 4 lítrum á hundraðið yfir 50.000 km. 

4. Ef orkan sem notuð er á rafbíl er framleidd með olíu þá verður "olíu"eyðsla rafbíls alltaf  meiri en bensínbíls vegna tapa við hleðslu og afhleðslu og aukinnar þyngdar rafbílsins.  

5. Eftirspurn eftir orku í heiminum er mætt með olíu og ýmsu öðru. Líta má á endurnýjanlega orkugjafa sem fasta stærð og síðan er olía notuð til að toppa upp það sem á vantar. Vara sem þú kaupir sem neytandi þarf að stuðla að minnkun heildarorkunotkunar í heiminum annars eykur hún notkun á olíu þó varan sjálf gangi fyrir rafmangi. Rafbílar auka í reynd verulega við heildarorkunotkun í samanburði við ódýra bensínbíla.

Allar tegundir af rafbílum

Sambandið á milli Bárðarbungu og Holuhrauns.

Er það fyrir hendi ? Það er í það minnsta ekki mjög náið í excel. 

Excelskjalid og Sigið með spáferlum.

Hraunflæði í Holuhrauni frá því það kom upp 29 Ágúst 2014 borið saman við sigið í öskju Bárðarbungu. Gert er ráð fyrir að sigið hafi hafist  16 ágúst og hafi verið orðið 15 metrar þegar mælingar á því hófust þan 12 sept.  Síðasta dagsetningin er spá.  Þetta virðist passa frekar illa saman.

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• sigoskju04.jpg
• hraunreiknir04.xlsx

Hugmynd að kerfismynd fyrir Bárðarbungu.

Greina má að skjálftarnir sem verða í brúnum öskjunnar færast upp og niður í tíma. Þetta má ef til vill skýra með því að  "tappinn" (jarðskorpan innan öskjubarmanna) sé brotinn og lagskiptur með kviku á milli laga. "Sjá mynd" Eðlisþungi bergsins í tappanum er verulega hærri en í kvikunni sem umliggur hann og Þegar þrýstingur féll skyndilega í kvikunni undir tappanum (í upphafi gliðnunarinnar norðan Bárðarbungu) hefur tappinn orðið fyrir mikilli áraun (slitna í sundur) Þannig er líklegt að kvika sé nú að flæða upp í kvikuhólf ofarlega í öskjunni sem þýðir þá að neðri hluti tappans er að síga hraðar en þakið á öskjunni. Þrepskipting sigsins sem mælist í toppi Bárðarbungu kemur ágætlega heim við þetta. Sjá vef Veðurstofunnar.

 

Greinlegt er að aðeins hægir á siginu i toppi BB sem skýrist væntanlega af hægt hækkandi þrýstingi á kviku þar fyrir neðan og/eða lækkun þaksins (vökvasúlan lækkar). Þetta passar samt frekar illa við jafnt vaxandi hraunflæði í Holuhrauni og bendir til að ekki sé beint samband þar á milli og styrkir þá kenningu að nú komi efni til kerfisins annarstaðar að en úr Bárðarbungu. Jafnt vaxandi hraunflæði byggir á þessu líkani en skekkjumörk þess eru mjög stór og hraunflæðið gæti hafa minkað frá því um miðjan september þó það sé ólíklegt í samhenginu og passi ekki við frásagnir af staðnum og aukningu á gasi um allt land.

 

Samkvæmt öllu, þá opnaðist rifa í jarðskorpuna við Bárðarbungu á nokkrum dögum sem þarf um 1 km^3 af efni til að fylla. þetta efni kom ofan frá (vatn ís og kvika ofarlega úr BB) og líka að neðan úr djúpum kvikuþróm, ekki endilega bara  undir BB.  Við lok gliðnunarinnar kom einhver hrærigrautur af þessu upp í Holuhrauni en eftir því sem líður á gosið þá einangrast þetta líklega meira við efni sem er að kom neðar að. 

 

Sig öskjunnar er nú metið 0,75 km^3 sem er minna en hraunið sem komið er í Holhrauni og minna en það sem vantar til að fylla í sprunguna. Samtals vantar sennileg meira en 0,5 km^3 í kerfið núna sem getur hafa komið neðar að til kerfisins.

 

Þetta ástand eða þessi gluggi í kerfinu sem nú er opinn gæti samkvæmt þessu verið " varnalegt" ástand í þeim skilningi að það er ekki nóg að að sigið í öskjunni stoppi til að gosið stoppi heldur þarf efni að hætta að renna til kerfisins frá möttlinum (eða einhverri X stórri þró sem fóðrar miðhálendi íslands með kviku). 

 

Bárðarbunga er því eftir þessu, að stefna á að vera í þessu ástandi að minnsta kosti nokkra mánuð eða nokkur ár. 

 

Í viðhengi eru uppfærðar myndir og líkan fyrir hraunrennsli. 

 

 

 

Útlit fyrir lítil loftgæði

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• bb101.jpg
• bb101.tcw
• hraunreiknir01.xlsx

Mælingar í tíma og rúmi.

"Svipaður gangur í gosinu og verið hefur" Þetta stendur í nær öllum stöðuskýrslum veðurstofunnar frá því gosið hófst í Holuhrauni.

Í þessum sömu skýrslum koma líka fram tölfræðilegar upplýsingar sem virðast segja allt aðra sögu. Hvað veldur ?

Ég útbjó líkan sem hermir  hraunflæði í Holuhrauni frá því það kom upp 29 Ágúst 2014. í líkaninu er gert ráð fyrir að hraunið þurfi að þykkna um 20 cm til að geta stækkað um 1 ferkílómetra en það er það sem þarf til að flatarmálið passi við rúmálstölurnar.  7. október er síðasta mælda staða. Ef ekkert breytist næstur 30 daga verður hraunið orðið 2 rúmkílómetrar og  rennslið  komið i meðalrennsli Skaftárelda. Flatar og rúmálstölur hrauns  í töflunni eru fengin  af vef Veðurstofunnar.  Minnkað rennsli í herminum frá 13 sept er ef til vill vegna þess að hraunið þykknar hraðar við að lenda í ánni en hermirinn gerir ráð fyrir jafnt þykknandi hrauni allan tíman. Hægt er að nota hann til að Spá fyrir um framhaldið með því að breyta síðustu dagseltingunni í töflunni.  Þetta eru vitanlega allt grófar nálganir en gefa samt vísbendingar um hvert stefnir. Excel sjalið er í viðhengi.

Fleiri skjálftar við Bárðarbungu

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• Hraunreiknir

Hvað er að gerast Bárðarbungu.

Hraunið í Holuhrauni er ekki minna en 1 rúmkílómetri  að stærð núna. Það var áætlað ekki minna en 0,2 rúmkílómetrar 13 september.  1. september var það 0,02 rúmkílómetrar.  þetta þýðir að Hraunflæðið hefur aukist mikið og flæðið frá 13 sept er ígildi rúmlega hálfs þess meðalflæðis sem var í Skaftáreldum. Það er að segja, ef gosið verður svona í sjö mánuð  í viðbót verður hraunið orði um 8 km^3 eða rúmlega hálft það hraun sem rann á 8 mánuðum í Skaftáreldum. Raunar sýnist mér á öllu að hraunflæðið sé enn að aukast og að það sem af er október hafi hraunflæðið verið allt að 0,05 km^3 á dag. (Skaftáreldar voru 0,06).

En er eitthvað sem bendir til þess að þetta sá að hægja á sér? . Svarið er nei, og raunar er gosið að færast í aukana og ekkert sem bendir til að það muni hætta að færast í aukana á næstunni. Vitanlega tekur þetta enda en eins og staðan er núna þá er hann (endirinn) ekki sjáanlegur á mælunum. 

Þegar gliðnunin stoppaði fyrir um mánuði síðan var mögulegt að gosið mundi hægja á sér vegna hækkunar á þrýstingi í kerfinu. Það hefur hinsvegar ekki verið raunin og gosið virðist magnast frekar sem þýðir að gliðnunin hefur opnað glugga(ástand í kerfinu) sem er í vexti og getur vaxið mjög lengi.

Þetta stefnir sem sagt beina leið í ný móðuharðindi eins og ástandið er núna.

Annar líklegur möguleik er að þessi gluggi lokist með gosi í  öskju Bárðarbungu. Hvort það sé verra eða betra veit ég ekki.

Í viðhengi er mynd í hlutföllum og með skýringum sem ég gerð af kerfinu til að reyna að átta mig betur á því. þessi kerfismynd virðist mér geta gengið upp miðað við atburðina hingað til.

Blóðrauð sólarupprás

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• BBmyndir33

Ófært á gosstövarnar fyrir ríkisstarfsmenn og skáta.

Nú fer að líða að því að ófært verði á gosstöðvarnar fyrir meðaljón. Þetta eru góðar fréttir fyrir íslenska Jeppa og sleðamenn því þá þvælast skátarnir ekki legur fyrir á gosstöðvunum eins og verið hefur fram að þessu og við getum vonandi skoðað gosið á sleðum og jeppum óáreittir í vetur. Það eru því horfur á skemmtilegum ferðavetri.

Snjóar í Holuhrauni

Stærðir í Bárðarbungu Orói magnast í Vonarskarði

JHÍ metur heildarstærð hraunsins í Holuhrauni nú meira en 0,2 rúmkílómetra en mér sýnist 0,3 vera nær lagi ef reiknað er með að gígarnir eru orðnir allt upp í 70 metra háir. Flæði er því um 0,017 rúmkílómetrar á dag

Skaftáreldar voru um 15km^3 á 250 dögum. Holuhraun verður orðið 4km^3 eftir 240 daga. Mælt í hraunamagni er gosið í Holuhrauni að stefna á um það bil 1/4 af Skaftáreldum. 

í dag er sigið í öskjunni talið vera 0,5 metra á dag. Ef flatarmál hennar er sporöskja sem er 8*11 km (75km^2) og sigið er reiknað sem réttur bogi þar sem radíusinn minnkar með auknu sigi er það ígildi þess að 0,023 km^3  af efni hverfi úr öskjunni daglega.

0,017-0,023=-0,006,  þýðir að sigið er að stækka um sem nemur 0,006 km^3 meira en það sem kemur upp í gosinu. Hægt er að merkja að gliðnun haldi lítillega áfram svo þetta gæti gengið upp samkvæmt mæligögnunum og passar við að hækkaður þrýstingur í sprungunni se farinn að ýta henni í sundur. það hlítur samt að stoppa fljótlega.

Hæðarmunurinn í Holuhrauni og toppi Bárðarbungu er 1000 m. Talið er að ísinn í öskjunni sé um 800m þykkur (800*1)+(200*2,5) eru 1300. 130  bara þrýstingur ýtir þá á eftir kvikunni út í Holuhraun sem lækkar um nálægt því  0,15 bar á dag. Til að þrýstimunurinn verði núll þarf toppur öskjunnar að lækka um 400 metra. Berg/kviku massi Bárðarbungu er þá kominn 200 metra niður fyrir yfirborð holuhrauns og  800 metra þykkur ís þar ofaná. 

Ef þrýstingurinn á eftir kvikunni þarf að lækka um 10% til að gosið stöðvist þá tekur það 100 daga. Ef hann þarf að lækka um helming þá tekur það 400 daga. Holuhraun væri þá orðið 9  rúmkílómetrar að stærð.

Til að askjan í Bárðarbungu nái að síga hundruð metra án þess að gjósi úr henni þarf rof í henni að vera jafnt allan hringinn og þakið ekki halla. Askjan í Bárðarbungu er stór og ekki mjög fallega löguð. Hún er brött og íslaus að vestan en litið hallandi í aðrar áttir og umlukin ís. Hún þolir því sennilega Illa að síga mikið án hamfara.

Askjan í Bárðarbungu er nógu stór til að koma af stað sprengigosi af stærðinni VEI6 jafnvel VEI7 sem er samt ekki líklegt. Krakatoa 1883 var VEI6 sagt er að allir sem voru í minna en 10 km fjarlægð hafi misst heyrnina varanlega við hvellinn og hann heyrðist til Perth í Ástalíu í 3000 km fjarlægð. Þannig gos breytir loftsagi á jörðinni í nokkur ár á eftir.

Sprengigos í Bárðarbungu verður líklega af stærðinni VEI 1 til 5. Gosið í Eyjafjallajökli 2011 er talið hafa verið VEI 2.

Í viðhengi er mynd í nokkuð réttum hlutföllum til að átta sig á þessu.

 

Gasið berst langt í vindinum

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• bb-hlutfoll.jpg
• bardarbungaa_1.tcw

Hættulegasti staður á íslandi er

Örugglega ekki þar sem íslenskir ríkisstarfsmenn geta starfað án stórslysa. 

Hættulegasti staður á Íslandi

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• bb

Breytingar í vændum.

Ég var að koma úr veiði í Veiðivötnum sem eru eitt afsprengi Bárðarbungu. þar var ekki hægt að sjá nein merki um hamfarirnar enda vindátt hagstæð.

Gliðnun hefur stöðvast sem þýðir miklar breytingar á ferlinu.

Gliðnunin sem svarar nú til um 1,5 rúmkílómetra  er hætt að taka til sín efni sem þýðir að  þrýstingur fer að byggjast upp í kvikunni í kerfinu. Merki um þetta eru að skjálftar í  öskjunni og sprungunni eru á undanhaldi  Þrýstingur í kviku í kerfinu verður nú aðallega afleiðing af dýpi kvikunnar en ekki hve hratt hún hefur náð að fylla í tómarúmið sem myndast hefur við gliðnun eins og undanfarnar vikur.

Hækkaður þrýstingur hægir á flæði kviku til sprungunnar. Flæðið í kerfinu hefur verið meira en það sem við sjáum koma upp og því gæti gosið  magnast við það að gliðnunin stoppar. Aukin mótþrýstingur getur líka stöðvað gosið. Því eru stórauknar líkur á að gosið í holuhrauni breytist mikið næstu daga og þær breytingar verði til lengri tíma.  Það er að segja, ef gosið magnast þá verði það þannig lengi en ef það breytist ekki eða lognast út af þá verður það líka þannig lengi.

Gera má ráð fyrir að á meðan rúmálsbreytingar öskjunnar eru miklar (eins og líklega hefur verið alveg frá 16 ágúst) að hætta á sprengigosi í öskjunni sé veruleg. Sigið sem nú jafngildir því að minnsta kosti 0,7 rúmkílómetra af efni hafi runnið úr öskjunni gæti stöðvast samhliða gliðnuninni. Það væri þá til merkis um að ekkert hafi farið verulega úrskeiðis í botni hennar eða hliðum og hún nái að þétta sig aftur. Ef miklar rúmálsbreytingar (+/-) halda áfram í öskjunni eftir að gliðnunin stoppar er ljóst að hætta á stóru sprengigosi er viðvarandi og/eða  kvikuþróin gæti fóðraða hraunstauminn úr Holuhrauni í marga mánuði.

Skortur á upplýsingum um rúmálsbreytingar í öskjunni er, og hefur verið takmarkandi fyrir heildarmat á stöðunni. Mælirinn sem verið er að setja upp núna á toppi öskjunnar átti vitanlega að vera fyrsti mælirinn sem fór á svæðið. 

Hækkaður þrýstingur í kerfinu og stöðvun gliðnunar, stöðvar vatnsflæði niður í jarðskorpuna. því má ætla að vatn fari að koma undan jöklinum og líkur á  jökulhlaupum aukast. 

Mælingar á efnainnihaldi kviku sem kominn er upp í holuhrauni benda til að það sem kemur upp sé upprunnið í kvikuþró Bárðarbungu.  

Stærð gliðnunarinnar 1,5 km^3, stærð hraunsins í gosinu 0,25 km^3, stærð sigdældar við Dyngjujökul 0,5 km^3 og stærð rúmálsbreytinga í öskjunni 0,7 km^3  benda til að kvika sé að koma annarstaðar (neðar) frá til kerfisins. Á meðan rúmálsbreytingar í Öskjunni eru stærri en gosið er ekki von á  að ný kvika sjáist í Holuhrauni því hún er líklega eðlisþyngri en það sem er í Bárðarbungu og liggur þá neðar í sprungunni. Það þýðir samt ekki að hún sé ekki hluti af kerfinu bara að hún sést ekki á yfirborðinu.

Niðurstaða. 

Óvissa fyrir næstu daga er mikil.

Hafa ítrekað orðið að rýma svæðið

Hvar er vatnið ?

Fljótlega eftir að skjálftahrinan fór af stað fór að bera á stórum skjálftum >4  sem raða sér í mjög reglulegan hring í öskjunni allir á svipuðu dýpi um 5 km. Þetta er ekki  í fyrsta skipt sem þetta  gerist en nokkrir svona  skjálftar urðu  þarna í kring um 1970 minnir mig. Kenningar eru uppi um að þetta sé í tengslum við myndun hring eða keiluganga. Haraldur Sigurðsson kemur inn á það hér. 

Ef það er rétt tilgáta að þrýstingur í kvikuþró Bárðarbungu hafi fallið á fyrstu dögunum eftir að gliðnunin hófst 16 september, askjan gliðnað /stækkað og farið að springa og leka. þá skiptir máli að hún er þá að leka bæði inn og út.

Við vitum að bergið er allt sundur sprungið undir jöklinum eftir þessa miklu gliðnun sem orði hefur og við sjáum að brúnir öskjunnar er farnar að springa því þakið er líklega að síga, þá er ekki úr vegi að ætla að vatnið sem við teljum að hafi bráðnað leki niður í sprungurnar.

5000 metrar vatnssúla gerir um 500 kg/cm2 þrýsting í vatninu þar sem skjálftarnir eru tíðastir. Kvikan í kvikuhólfinu hefur um það bil 3 sinnum hærri eðlisþunga en vatn þannig að undir venjulegum kringumstæðum þá ætti þrýstingurinn á 5 kílómetra dýpi í kvikuþrónni að vera hærri en á vatninu. Vegna þess að þak öskjuna heldur við farg jökulsins fyrir ofan kvikuþrónna og hæð kvikusúlunnar er mun minni en vatnssúlunnar þá verður til sá staður í hæð þar sem þrýstingur vatns og kviku er sá sami, lengra niður er hærri þrýstingur í kvikunni en þar fyrir ofan er lægri þrýstingur í kvikunni og þar gæti vatnið lekið inn í kvikuþrónna.

þrýstingurinn er sá sami í öllum láréttum plönum öskjunnar bæði á vatni og kviku og þess vegna mundi vatn blandast inn í kvikuþrónna í  svipuðu magni á svipuðu dýpi allan hringinn og mest efst.  það gæti þá verið að einhverju leiti vatnið sem sprautast  inn í kvikuþrónna  sem kemur í veg fyrir að þak hennar hryji, þegar þunga efnið rennur út neðar.

Gæti verið að vatn sem þrýstist inn í  kvikuþró sé að einhverju leiti þáttakandi í myndun hring eða keiluganga,   blöndunarhraðinn, mest efst og minnst neðst passar við halla keilunnar.

það er erfitt að ímynda sér hvað gerist nákvæmlega þegar vatn sprautast inn í kviku undir 500 bara þrýstngi en svona lítur þetta út í hina áttina. 

 

 https://www.youtube.com/watch?v=gn_IW5Vsxaw

 

Færri skjálftar og óróanum lokið