Gosið hefur verið í þessum fasa í meira en tvo mánuði.

Þau tíðindi urðu í morgun að veðurstofan og jarðfræðiskor Hí eru á sömu blaðsíðu og ég í greiningum á Bárðarbunguatburðunum. þetta viðtal RUV við Magnús Tuma er ágæt og mér finnst það passa vel við sýnileg gögn málsins og Bárðarbungukerfið. Meira að segja eru flæðitölurnar sem hann nefnir líka nærri lagi. Sem fyrr er ekki fyrsjáanlegur endir á mælunum nema kanski þessi hér.

Ég vann aðeins í gliðnunar líkaninu sem ég gerði um daginn, í vikunni. Hér er ný útfærsla af því. Aðal breytingin er að ég setti Grímsfjall á Hreppaflekann sem virðist geta gengið upp ?. Síðan aðlagaði ég form öskjubrotsins betur að því sem er á myndum veðurstofunnar.

Verulegt líf í Holuhrauni

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• bb105.jpg
• hraunreiknir14en.xlsx
• bb105en.jpg

Ömurleg staðreynd.

Blasir nú við í Íslensku þjóðlífi. Heimskir fjölmiðlamenn geta blásið út minniháttar mál og gert úr þeim þvílíkan sirkus að þjóðfélagið stendur á öndinni. 

Lekamálið svokallaða er nú farið að snúast um að hengja líka lögreglustýruna að því er virðist vegna þess að hún var svo óheppin að Gísli hringdi í hana.

Á meðan reka á reiðanum hlutir sem skipta máli.

 

Hanna Birna hættir sem ráðherra

Er Bárðarbunga tæknilega að þenjast út þó toppurinn sígi ?

Þetta er spurning sem hægt er að svar núna með nokkurri vissu játandi.

Þessi kerfismynd sýnir nokkuð hvernig þetta gæti gengið fyrir sig. það er eitthvað flæði af efni út í Holuhraun og það er eitthvað flæði af efni úr topp BB (sig) og svo er eitthvað gat sem opnaðist við gliðnunina í ágúst og í það vantar eittvað efni. Þetta eitthvað er hægt meta núna með nægilegri nákvæmnin til að hægt sé að fullyrða að það sé talsvert efni að flæða til BB samhliða siginu og gosinu í HH. Í reikninum hér er þetta metið um 1,2 rúmkílómetrar. Skekkjumörkin eru vissulega mikil í þessu en hægt er að fullyrða að þetta sé meira en 0,5 og minna en 1,7 rúmkílómetrar.

Hvaðan kemur þetta efni, er þetta kannski bar tóm í jarðskorpunni ?

Á myndinni hér fyrir neðan eru tromlurit úr vonarskarði (VON) frá því í dag (neðri) og fyrir mánuði síðan (efri) þar sem ég hef sett inn á tvær myndir sem hægt er að nota til að greina skjálfta.  það sem kallað er LP og VLP eru skjálftar þar sem kvika brýtur berg og eru gjarnan undanfarar eldgosa. Ég er ekki vanur svona greiningum og hef ekki aðgang að bestu gögnum en það blasa við margir þannig skjálftar og þetta hefur verið svona meira og minna síðan í ágúst.

Undir Bárðarbungur hafa líka verið margir skjálftar sem hafa áferð þeirra sem verða við misgengi bergs og þeirra sem verða þegar kvika fyllir í tóm eða holrúm hrynur. Það passar við hreyfingu á efni sem gæti tengst flæði vegna gliðnunarinnar og inn í ganginn til Holuhrauns og sigsins á toppnum.

Það er því mjög líklegt að kvika sé að brjóta sér leið til Bárðarbungu samhliða siginu og því að kvika rennur til Holuhrauns. Eftir því sem ég kemst næst þá er þetta auk þess fordæmalaus atburður hvað varðar magn og styrk LP skjálfta. Við þetta bætist svo að djúpir skjálftar undir kvikuganginum út í Holuhraun hafa líka einkenni LP skjálfta.

Líklega er þetta að hluta afleiðing mjög víðtæks þrýstifalls sem varð samfara gliðnunarferlinu í ágúst og september sem hratt af stað decompression melt.

Bárðarbunga er því tæknilega farin að þenjast út þó að hún sé að síga vegna lekans út í Holuhraun og Holuhraun er kannski að færast nær því að vera sjálfstæð eldstöð.

Samkvæmt þessu má kannski halda fram að gosið í Holhrauni sé af stærðargráðunni 1,4 rúmkílómetrar, lætin í Bárðarbungu séu af stærðagráðunni 1,2 rúmkílómetrar og samtals sé atburðurinn að stærðargráðunni 2,6 rúmkílómetrar.

Hvað gerist næst veit ég ekki, en það er engin fyrirsjáanlegur endir á mælunum.

Tromlurit úr Vonarskarði. Tíminn er ein mínúta á milli lóðréttra strika. Búið er að teygja á myndunum til að þær passi betur við sýnishornin.

 

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• trommur100.jpg
• hraunreiknir14.xlsx
• bb104.jpg

Hvernig gliðnar land við Bárðarbungu.

Þetta er ekki augljóst. Mér finnst margt benda til Hreppaflekinn spili þar hlutverk og austasti hluti hans nái inn að Bárðarbungu. Til að átt mig á þessu útbjó ég líkan sem hermir mekanískar færslur og reyndi að stilla það af þannig að það gangi upp miðað við færslurnar sem sjást á GPS stöðvunum við Bárðarbungu í ágúst og byrjun september. Eftir að hafa fiktað í þessu yfir kaffibolla í nokkrar vikur er útfærslan sem er keyrð í þessu myndandi það sem mér finnst líklegast. Færslurnar á myndbandinu eru til 100.000 ára (2,5 cm ár ári samtals 2,5km). Færslurnar í ágúst og byrjun september eru ekki í skala en falla ágætlaga að þessu líkani, eftir það kemur upp ástand þar sem kerfið er að að jafna sig og kvika,vatn og laust efni er þá að fylla í tómið sem varð við stóru hreyfingarnar. Módelið lýsir engu slíku.

 

 

Ris í Bárðarbungu af mannavöldum

Mælingar

Á facebook vef  JHÍ  er hraunið í holuhrauni nú sagt vera 70 ferkílómetrar. Flatarmálið passar ekki við þessa loftmynd frá ALI gervihnettinum sem er til vinstri hér fyrir neðan. JHÍ virðist ekki taka með í reikninginn "nýtt" hraun sunnan við gíginn. Eða er þetta eitthvað annað en nýtt hraun ? Ef það er tekið með þá er hraunið orðið nærri 72 km^2 

Hraunið stækkar hratt. Nýtt lón

Hraunið var 71,4 ferkílómetrar 4. nov og hefur stækkað mikið að flatarmáli síðustu daga eins og sést á þessari loftmynd frá 4. nov, þá hafa 8,4 ferkílómetrar bæst við frá því 23. október sem er talsvert meira en dagana þar á undan. Nýtt lítið lón, sunnan við hraunið, á stærð við Reykjavíkurtjörn sést vel á myndinni. Klikka á hana til að stækka.

Rúmál hraunsins fer nú að nálgast 1,5 rúmkílómetra eftir líkaninu sem ég útbjó og hef notað til að meta stærð þess. Hraunið stækkar um 0,025 rúmkílómetra á dag sem er rennsli upp á yfir 300 rúmmetra á sek. Það kann að vera að líkanið ofmet rennslið á tímabilinu vegna þess að það byggir rennslis útreikningana á stækkun flatarmálsins. Rennslið er sennilega nær 200 rúmmetrum á sek.

Svona hefur skjálftahrinan þróast

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• hraunreiknir13.xlsx

Stóra myndin skýrist.

Hraunið. Flatarmál hraunsins heldur áfram að stækka með hægt minnkandi hraða. Það passar nokkuð við stöðugt rennsli hrauns. Hraunið er nú stærsta hraun sem runnið hefur á íslandi í 250 ár um 1,3 rúmkílómetrar  (eða örugglega > 1km^3)

Skjálftar í öskjubrotinu (tappinn,efsti hluti jarðskorpunnar sem er innan öskjunnar) eru mjög greinilega einangraðir við tvö lóðrétt plön sunnan og Norðan í því. Þetta stafar líklega af því að jarðskorpuflekarnir færast nokkuð samsíða þessum plönum, þá er Ameríka norðan við öskjubrotið að færast til vesturs  en Evrasía sunna við það að færast til austurs, þannig að plássið sem brotið hefur norðan og sunnan við sig breytist lítið. Vestan og austan við verður hinsvegar til meira pláss og því verða færri jarðskjálftar þar. Rétt er að athuga að Þetta pláss þarf samt að fylla í með einhverjum hætti. Sjá myndband.

Toppur öskjunnar eða þak efsta kvikuhólfsins í Bárðarbungu er farið að halla lítillega niður, til norðurs þetta er í raun enn mjög lítið  (40 metrar /10.000 metrum)  og ekkert til að skipta máli.  Þó má ætla að þessu geti ekki framhaldið í marga mánuði. 

Sig á toppi Bárðarbungu heldur áfram með líkum hætti og áður,  þó má greina aukin hraða síðustu 10 daga eftir að lítillega hafði hægt á fram að því. Sjá mynd.  Auk þess má líka greina að toppurinn er farinn sveiflast meira og hraðar upp og niður en áður. Sjá hér. Þetta tif skiptir máli og líklegasta orsökin fyrir þessu er uppstreymi kviku til kvikuhólfa undir Bárðarbungu. 

Jarðvísindamenn deila um vélræna hluta atburðanna við Bárðarbungu og skiptast þar í tvo hópa, annar hallast að því að kvikuinnskot í Bárðarbungu sé orsök atburðanna þar sem kvikan hefur svo brotist til norðverstur og kemur upp í Holuhrauni. Hinn hallast að því að undirliggjandi togspenna í milli Evrasíu og Ameríku hafi slitið í sundur jarðskorpuna í sprungu sem nær inn í Bárðarbungu. 

Mín sýn, stóra myndin.

Ég held held að þetta sé blanda af báðu þessu. þetta byrjar með minniháttar kviku innskoti inn í kviku hólf Bárðarbungu. þetta er hægt að greina á mæligögnunum frá 16 og 17 ágúst. þar sem Bárðarbunga er að þenjast út með auknum hraða.  Á þessum tímapunkti, hækkar þrýstingur í kvikuhólfunum sem þrýstir veggjum öskjubrotsins í sundur og toppnum upp.

Vegna þess að Bárðarbunga situr á milli Evrasíu og Ameríku,  þá ýtir þetta jarðskorpuflekunum í sundur, sem líklega voru farnir að togast verulega á, því það hafði ekki gosið lengi á þessu svæði. Þegar þetta leggst saman þá brotnar upp sprunga sem liggur á plötuskilunum og kvikuhólf Bárðarbungu fara að leka (þrýstingur í þeim fellur) út í stórar sprungur, meðal annars kvikuganginn sem liggur frá SW til NE. Þetta er gríðarlega stórt gat sem verður til í jarðskorpunni á nokkrum dögum ( kannski 45 x 10 x 0,002 Km H,L,W 0,9 km^3).

Til fylla í þetta gat þá leggur kvika af stað frá möttlinum og frá Bárarbungu ásamt vatni og jafnvel ís og toppur öskjunnar fer að síga.  Þegar þetta hafði staðið í nokkra daga hófst öflugasta jarðskjálftahrina sem sögur fara af, djúpt í öskjubroti Bárðarbungu. Fljótlega fór svo kvika að koma upp í Holuhrauni, sem hún hefur nú gert í tvo mánuði.

Þegar þrýstingur fellur í heitu bergi djúpt í jörð þá getur það molnað niður, hitnað og breyst að hluta í kviku, vegna þenslu innri efna.(decopression melt) Eitthvað slíkt hlýtur að hafa farið að af stað þegar þrýstingur féll djúpt undir Bárðarbungu. þetta efni hlýtur líka að leggja af stað upp. Ferðalegið af 10-20km dýpi tekur langan tíma og á leiðinn fellur þrýstingur enn frekar sem veldur sprengingum og frekari þenslu sem getur verið aðal orsökin fyrir tifi toppsins. Kvikuinnskot í Bárðarbungu var kannski ekki það sem ræsti þessa atburði en það er samt mjög líklega ein afleiðing þeirra.

Niðurstaða.

Gosið í Holuhrauni. sigið og skjálftarnir í Bárðarbungu eru hluti af sömu atburðarásinn sem fór af stað þegar kvikugangurinn undir Dyngjujökli opnaðist og hefur í raun verið að stigmagnast frá fyrsta deigi. Það er ekkert á mælunum sem bendir til að það sé að breytast.

 

 

 

 

 

 

Mengun mun valda raski á morgun

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• hraunreiknir11_0.xlsx
• sigoskju07.jpg
• glidnun103.jpg
• bbglidnar101.mp4

Gosið í holuhrauni er stórt og gæti orðið mjög stórt.

Ef gosið í Holuhrauni er háð sigi í Bárðarbungu er hægt á áætla hvað það getur haldið áfram lengi. Sigið í BB  er farið að herða á sér aftur eftir hafa hægt á sér í september og er um 0,35 metrar á dag (sjá neðri myndina). Flæði hrauns virðist hafa verið stöðugt tæplega 200 rúmmetrar á sekúndu í  október en vera komið niður í 100 til 150 núna. Hæðarmunurinn í HH og BB gefur tilefni til að ætla að sigið get orðið allt að 400 metrar sem þýðir að gosið gæti verið í þessum fasa í þrjú ár +  án þess að neitt efni komi til kerfisins annarstaðar frá.

Ef þetta er raunin þá verður hraunið orði 13 rúmkílómetrar og yfir 500 ferkílómetrar að stærð þegar sigið er orðið 400 metrar við goslok einnhvertíman eftir áramót 2017-2018.  Þetta má líta á sem stærsta mögulega gos ef ekker efni kemur að neðan. 

Það er hinsvegar margt sem bendir til að þetta séu ekki beint tengdir atburðir og HH geti því hætt á morgun eða eftir 10 ár, óháð því hvað gerist í BB.

 

 

Stór skjálfti í Bárðarbungu

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• hraunreiknir11.xlsx

Hraunið stækkar um 80 hektara á dag.

 Samkvæmt myndinni sem fylgir fréttinni frá NASA þá er hraunið búið að stækka um 0,8 km^2 frá því daginn áður. Að meðaltali hefur hraunið stækkað um 1,1 km^2 á dag frá upphafi, þetta hefur þýtt meðalrennsli upp á rúmlega 250 m^3  á sek. eftir því sem flatarmál hraunsins stækkar þarf meira rúmál nýs efnis til að stækka það að flatarmáli því hraunið þarf alltaf að þykkna meira og meira.

Gígurinn er mjög greinilegur á myndinni hann er nálægt 100x500 metrar eða eins og 7 fótboltavellir að flatarmáli. 

Hraunstraumurinn til austurs

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• hraunreiknir08.xlsx
• bb-hraun.tcw
• hraun638x.jpg

Bilið á milli BB og HH breikkar

Enn virðist bilið á milli sigsins í Bárðarbungu og gosins í Holuhrauni aukast. Hraunið var mælt 60,7 km^2 í gær og heildarsigið í öskjunni 30 metrar. Reiknað yfir í rúmál þá fer um það bil tvöfalt meira efni upp í HH en fer niður í BB.  Excelskjalið

Þetta er kannski  hægt að skýra með tvennum hætti.

1. Helmingur kvikunnar sem kemur upp í HH á sér annan uppruna en í BB. (Möttlinum)

2. Vatn sem þrýstist niður í efstu kvikuhólf BB sem eru á um 2 km dýpi (200 bara þrýstingur) breytist þar í yfirhitaðan eim með hitastigi kvikunnar ( Kannski 700 °C)  rúmál hans er þá um 0,023 m^3/kg sem er 23 sinnum meira rúmtak en vatnið sem fer niður. Orkan í einu kílói af svona gufu er 3400KJ. Þetta er í raun bara sprengiefni sem væri þá að safnast fyrir undir þaki öskjunnar í BB.

Vatn + kvika Mynd

 

 

Stór skjálfti í Bárðarbungu

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• hraunreiknir05.xlsx
• vatnogkvika.jpg