I rest my case

Sagt 28 ágúst hér á þessu bloggi.

 Það sem ég tel líklegast að sé að gerast núna í Bárðarbungu (samkvæmt fyrirliggjandi gögnum á vef veðurstofunnar og HÍ)  er að gliðnun, aðallega norðan við hana veldur því að kvikuþró hennar springur og lekur,  kvika rennur úr henni aðallega til norðurs en líka undir jökulinn til suðurs (sigkatlar).  Minna farg frá kvikuþrónni veldur síðan auknu álagi á botn hennar (þrýstingur upp) sem skýrir djúpu skjálftana þar.  Botn kvikuþróarinnar lyftist sem  fæðir útflæðið úr henni, ný kvika frá möttlinum nær að leka inn í hana um sprungur í botninum sem lokast svo þegar þrýstingurinn jafnast.

3. September

""Radsjármyndir jarðvísindamanna sýna 0,5 - 1 km breiðan sigdal sem hefur myndast fyrir framan og undir Dyngjujökli ""

Er ekki á tæru að þessi sigdalur væri ekki kominn þarna ef kvikan væri undir þrýstingi þarna fyrir neðan. 

Enn virðist ekkert lát á landgliðnuninni sem hefur keyrt áfram atburðarásina fram að þessu og athygli vekur skortur á upp niður hreyfingum. Gosið og kvikuflæði inn í sprunguna, sem nú er líklega að mestu upprunnin  í möttlinum mun því geta magnast næstu daga eða vikur með stíganda í hraunflæði og losun á gasi . Sprungan hlýtur að lengjast eða ný gos koma upp norðar og/eða sunnar ef gliðnunin stöðvast ekki í bráð.

Skortur á grunnum skjálftum í öskju Bárðarbungu  og þunn kvika sem kom upp fyrst í Holuhrauni bendir til að efni hennar sé heitt / þunnt  og þak hennar veikt.  Ekki er útilokað að askja Bárarbungu hrynji saman sem mundi valda öflugu en skammvinnu sprengigosi þar.

Atburðirnir við Bárðarbungu eru í fullum gangi og fara stig vaxandi. Mikið magn af kviku sem kemur djúpt að er lagt af stað upp gosrásina/sprunguna og gosið mun því geta magnast verulega þegar loksins hægir á gliðnuninni.

Sigdalur myndast við jökulinn

Lélegur 130.000 manna her.

Ég er ekki mikið inni í þessu máli en dreg þó eftirfarandi ályktun af þessu. 

 Úkraínski herinn sem telur meira en 130.000 manns og getur kallað út allt upp í miljón til viðbótar virðist ekki mjög viljugur í verkinu.  Aðskilnaðarsinnar jafnvel með hjálp 15.000 Rússa  ættu ekki að eiga möguleika móti slíku ofurefli.

Þessi sigurganga aðskilnaðarsinna (með eða án Rússa) ber því öll merki þess að borgarar á átaksvæðinu séu í liði með aðskilnaðarsinnum.

Niðurstaða: Vestrænir fjölmiðlar flytja mjög brenglaðar fréttir af þessu. Stríðsþorsti NATO og ESB  í málinu hlýtur að eiga sér aðrar skýringar en Fogh Rasmussen og hans hyski heldur á lofti.

Telur Úkraínuher sigraðan

Nýr fasi ?

Síðustu daga hefur kvikuþró Bárðarbungu líklega verið uppspretta að minnsta kosti hluta þeirrar kviku sem runnið hefur út í sprunguna sem liggur til norðausturs og líka eitthvað til suðurs undir jökulinn. Þak öskjunnar hefur haldið enn sem komið er sem minkar líkur á hamförum vegna hruns í henni og skjálftavirkni í botni kvikuþróarinnar virðist fara minnkandi síðasta sólahringinn sem vill segja að álag á hann fer minnkandi. Enn er samt skjálftavirkni þar svo ekki er hægt að afskrifa það og þak öskjunnar hlýtur að vera óstöðugt eftir hamaganginn síðustu vikur.  þetta minnkar þá hugsanlega líkur á Stórgosi í öskjunni.  

Athygli vekja margir stórir  ( >2 ) djúpir skjálftar austan við Trölladyngju í norðausturenda sprungunnar síðastliðinn sólarhring.  Þeir samhliða viðavarandi gliðnun í holuhrauni eru vísbending um að kvikustreymi eigi líka orði upptök sín beint þar fyrir neðan.  Ef þetta er rétt ætti að vera hægt að sjá það í enn meira SO2 gasi og breytingu á samsetning kvikunnar á næstu dögum, það er að segja, ef kvikan heldur áfram að láta sjá sig.  Skjálftar við Herðubreið tengjast líklega ekki beint atburðunum í Bárðarbungu en eru afleiðing mikillar gliðnunar síðutau vikur, sem gæti að sjálfsögðu endað með eldsumbrotum á því svæði líka eins og við Bárðarbungu.  

Niðurstaða: 

Nýr fasi er hafin virð Bárðarbungu. Gliðnun heldur áfarm  en rennsli kviku úr kvikuþró Bárðarbungu virðist vera að stöðvast. gliðnun heldur áfram og kvika er farin að koma dýpra að.  Líkur á stóru sprengigosi í öskju Bárðarbungu hafa minkað en líkur stóru gosi á sprungunni í líkingu við Skaftárelda hald áfram að aukast. 

Virknin mest í göngunum

Þetta finnst mér passa illa við gögnin.

""Mjög hef­ur dregið úr jarðskjálft­um í kviku­göng­un­um og ná­lægt eld­gos­inu sjálfu en með eld­gos­inu dreg­ur úr þrýst­ingi.""

Jú það hefur hugsanlega dregið örlítið úr skjálftum næst staðnum sem kvikan kemur upp en gliðnunin virðist ekki stoppa sem þýðir einfaldlega að það er eitthvað annað en þrýstingur frá kvikunni sem veldur gliðnuninni. 

Það voru sýnlega opnar sprungur  (lokaðar með lausu efni sem hrundi ofan í þær)   í Holuhraun löngu áður en kvikan kom upp þar, þetta ætti að segja mönnum  að þrýstingur kviku í ganginum hafi þurft að hækka til að hún yrði sýnileg á yfirborði en ekki lækka eins þarna kemur fram.

Skortur á gosóróa er líka ansi skýr vísbending um að ekki sé að losna um þrýsting þegar kvikan kemur upp.

Strókarnir sem koma upp úr sprungunni stafa aðallega af því að kvikan er að losa sig við gas á síðustu metrunum (svipað og þegar gýs í hver)  frekar en vegna þess að það sé þrýst á eftir henni upp.

Niðurstaða:  Atburðirnir eru í sama fasa og þeir hafa verið frá 16 ágúst með stíganda í gliðnun og kvikurennsli.

Áfram gýs en dregur úr skjálftum

Nú ?

Skortur á því sem kallað er gosórói í þessum jarðhræringum virðist vefjast mikið fyrir mönnum.  Ástæðan er sú að til að gosórói komi skýrt fram þarf kvika að streyma nægilega hratt í kvikugöngum til þess að þrýstingur falli að einhverju marki.   Það sem hefur keyrt þetta ferli er ekki þrýstingur í kvikunni heldur opnun á sprungum sem veldur því að kvika lekur í þær og þrýstifall því lítið. Þetta gæti verið að breytast og skýrustu vísbendingar um þrýstifall í kvikustraumi, enn sem komið er eru frá því skömmu fyrir hádegi í dag. Óróinn virðist svipaður á öllum SIL mælum nærri Bárðarbungu og ekki tengjast beint gosinu í Holuhrauni.  

Þetta gæti verið vegna þess að kvika er farinn að streyma inn í kvikuþró Bárðarbungu með meiri krafti en áður, gæti líka verið ekki neitt en hröð aukning á kviku sem kemur djúpt að ætti að auka hættu  á sprengigosi.  Þetta er líklega eina vísbending um að stórgos sé í vændum innan stutts tíma fram að þessu.  

Sem sagt,  skömmu eftir að  vísbending um að stórgos, hættulegt flugi gæti verið á næsta leiti kemur fram, þá er blindflusbanni aflétt. ?

 

Engar takmarkanir á flugi

1000 rúmetrar á sekúndu eru 31 rúmkílómetri á ári. Vondar Fréttir

Þjórsárhraunið sem rann úr Bárðarbungu og til hafs við Eyrarbakka fyrir 8300 árum er um það bil 25 rúmkílómetrar.

Með sama rennsli verður þetta hraun komið í byggð fyrir norðan um mitt næsta ár.  Vonandi hægir þetta á sér fljótlega.

Sprungan virðist rokin af stað áfarm til norðausturs og það eru mjög vondar fréttir

 

Jafnvel 50 sinnum stærra en síðasta gos

Íslenskir jarðfræðingar ekki að sjá stóra samhengið.

Að breyta viðbúnaðarstig núna þegar ekkert hefur í gerst tæknilega bendir til þess að menn eru ekki að fatta hvað er í gangi.

 Þetta er sami atburðurinn og varð í fyrradag þegar  þroskuð kvika rann upp á þessum stað. Liður tvö á sviðsmyndalistanum þeirra varð að veruleika fyrir þremur dögum síðan(Samt er hann enn á listanum) Það að líður tvö hafi farið að stað nær útilokar lið 3 á sviðsmyndalistanum þeirra nema í samhliða miklu hamfaragosi þar sem sprungan mundi lengjast upp í jökulinn vegna kvikuflæðis neðanfrá beint inn í sprunguna sem mundi breyta þessu túristagosi í helvíti.

Það er hinsvegar rétt mat að áframhaldandi gliðnun eykur hættu a gosi í öskjunni en það vantar segja frá því að hún eykur líka hættuna á því að sprungan opnist niður.

Ég heyri á Magnúsi Tuma og Páli Einarssyni í fréttum gær að þeir eru eitthvað  að kveika á perunni (hættir að tala um að kvikan þrýsti sér eða brjóti sér leið eitthvað) en veðurstofan og jarðfræðistofnun háskólans koma enn fram í málinu eins og óvitar með því að birta sviðsmyndalista sem ekki passar við atburðarásina.

„Þetta er mun öflugra gos“

Sviðsmyndirnar eru bull, nema þessar augljósu.

1. Að inn­flæði kviku stöðvist og skjálfta­hrin­an fjari út og ekki komi til ann­ars eld­goss.

Þetta er augljóst

 

2. Gang­ur­inn nái til yf­ir­borðs og eld­gos hefj­ist á ný norðan Dyngju­jök­uls, jafn­vel á nýrri sprungu. Ekki er hægt að úti­loka gos með hraun­flæði og/eða sprengi­virkni.

Þetta er bara þvæla, gangurin nær nú þegar til yfirborðs, Sprungan opnast bara hraðar en kvikna nær að fylla hana, það er að segja flæði kvikunar úr kvikuþró Bárðarbungu er minna en gliðnun sprungunnar þessvegna kom kvikan upp þegar hægði á gliðnuninni en hætti um leið sprungan hélt áfram. Efsu jarðlög í Holuhrauni eru svo laus í sér að þau loka bara toppnum á f sprungunni.

 

3. Gang­ur­inn nái til yf­ir­borðs og eld­gos hefj­ist á ný en veru­leg­ur hluti eða öll sprung­an verði und­ir Dyngju­jökli. Gosið myndi leiða til jök­ul­hlaups í Jök­ulsá á Fjöll­um og e.t.v. einnig sprengigoss með ösku­falli.

Þetta er mjög ólíklegt því kvikann er nú þegar farin að renna upp í Holurauni sem er neðar og kvika rennur jú niður.

 

4. Ekki er hægt að úti­loka aðrar sviðsmynd­ir, t.d. gos í Bárðarbungu­öskj­unni.

Þetta er augljóst.

Sviðsmyndin sem mér finnst vanta.  

 

Gliðnunin haldi áfram og sprungan opnist niður í möttulinn sem mundi þýða hamfaragos í líkingu við Skaftárelda.

Skjálfti upp á 5,2 stig

Góðar fréttir

Það hefur ekkert breyst annað en að kvikan sést á yfirborðinu, ástandið er stöðugt og í sama fasa og það hefur verið undanfarnar vikur. Kvika úr kvikuþró Bárðarbungu lekur nú upp úr sprungunni sem liggur til NA svipað og gerðist undir jökli til SA fyrir um viku síðan.

Góðu fréttirnar eru þær að þetta staðfestir að kvikan er afgösuð og þrýstingslaus í kvikuganginum og enginn hætta er á neinum látum að óbreyttu. 

Óramyndin frá Dyngjuhálsi sýnir mun meiri breytingar í átt að gosóróa um síðustu helgi þegar hraunið rann til SA sem bendir til þess að þetta sé í reynd minni atburður en þá.

Almannavarnastig á neyðarstig

Bárðarbunga, stóra myndin. Mín $0.05

Það eru tvær kenningar um þá megin krafta sem eru líklegir til að keyra áfram  eldgos á íslandi (Atburðinn eldgos).

1.       1.  Evrasíu og Ameríkuflekarnir reka frá hvor öðrum sem veldur því að efni frá möttlinum kemur upp á milli þeirra, þetta gerist mis hratt á hverjum stað vegna mismunandi eiginleika í skilunum,  þar sem hraðinn verður mestur kemur stundum upp kvika í formi eldgosa.

2.       2.  Möttulstrókur sem er súla af meira fljótandi (eða minna þéttu efni) en  í möttlinum sjálfum  stendur undir miðju landinu og það þrýstir undir brúnir flekanna og lyftir þeim upp. Þetta veldur líka þrýstingi í kviku á flekaskilunum sem rennur þá í sprungur sem myndast í  í flekaskilunum og stundum upp úr jarðskorpunni í formi eldgosa.

 ""Ef þetta er rétt, af hverju tala jarðfræðingar um að kvika brjóti sér leið eitthvað, eða að kvikugangar valdi áraun á eitthvað í samhengi atburðanna við Bárðarbungu. Þetta finnst mér bara geta verið orð þess sem ekki sér stóru myndina.""

Það sem ég tel líklegast að sé að gerast núna í Bárðarbungu (samkvæmt fyrirliggjandi gögnum á vef veðurstofunnar og HÍ)  er að gliðnun, aðallega norðan við hana veldur því að kvikuþró hennar springur og lekur,  kvika rennur úr henni aðallega til norðurs en líka undir jökulinn til suðurs (sigkatlar).  Minna farg frá kvikuþrónni veldur síðan auknu álagi á botn hennar (þrýstingur upp) sem skýrir djúpu skjálftana þar.  Botn kvikuþróarinnar lyftist sem  fæðir útflæðið úr henni, ný kvika frá möttlinum nær að leka inn í hana um sprungur í botninum sem lokast svo þegar þrýstingurinn jafnast.

Atburðarásin er enn á því stigi að geta lognast útaf án mikilla vandræða. Eftir því sem gliðnunin verður meiri og hraði hennar eykst eins og hefur verið að gerast undanfarna tvo þrjá daga  margfaldast hættan á að botn kvikuþróarinnar eða sprungunnar sem liggur til norðausturs opnist niðir í möttulinn sem mundi hrinda af stað meiriháttar hamförum.

 

Jarðskjálfti upp á 5 stig